Địa chỉ
Gọi trực tiếp
Chat FB
Chat Zalo

Vai trò và ứng dụng AI trong xu hướng thiết kế kiến trúc

Trong thời gian gần đây, từ khoá thu hút nhất trên các diễn đàn đa lĩnh vực đều có AI (Artifical Intelligence – Trí Tuệ Nhân Tạo). Đầu năm 2023, với phương pháp mô tả ngắn gọn bằng các từ khoá (prompt), AI thông qua ứng dụng Midjouney (MJ), Stable diffusion đã tạo ra hình ảnh nghệ thuật AI (Ứng dụng AI tạo sinh [1]). Các hình ảnh này đã xây dựng được các trào lưu, xu hướng nổi bật với sự quan tâm mạnh mẽ từ cộng đồng

    Vai trò và ứng dụng AI trong xu hướng thiết kế kiến trúc

Nắm giữ tiềm năng to lớn trong việc tối ưu hóa quy trình, tự động hóa và hỗ trợ kiến trúc sư kiến tạo những thiết kế mới mẻ, độc đáo vượt xa trí tưởng tượng con người, AI hứa hẹn sẽ định hình ngành kiến trúc như thế nào trong năm 2024 và xa hơn nữa? Tiềm năng và rủi ro của AI trong kiến trúc, cùng tương lai của ngành này trong bối cảnh AI ngày càng phát triển luôn là câu hỏi thu hút sự quan tâm của nhiều người.

Năm 2022 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự phát triển của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Các công cụ AI mạnh mẽ như Stable Diffusion, Midjourney, DALL-E 2 và chatbot OpenGPT đã trở nên dễ tiếp cận hơn bao giờ hết, cho phép bất kỳ ai cũng có thể tạo ra những hình ảnh và văn bản ấn tượng.

Chỉ một năm sau khi những công nghệ mới mẻ này xuất hiện, song hành cùng đó là những lời cảnh báo về rủi ro tiềm ẩn của chúng bắt đầu từ các chuyên gia, tổ chức và chính phủ. Bởi những lo ngại này xoay quanh các vấn đề sâu sắc cho xã hội và nhân loại từ mất việc làm do tự động hóa hay phá vỡ các quy trình dân chủ hoặc tự động hóa. Những rủi ro này là vô cùng nghiêm trọng và cần được xem xét cẩn trọng.

Tháng 7 năm 2023, Google, Microsoft và OpenAI đã cùng nhau thành lập Diễn đàn Mô hình Biên giới nhằm quản lý và định hướng cho sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI). Diễn đàn được ví như một nỗ lực chung để kiểm soát sức mạnh ngày càng tăng của AI, đảm bảo rằng nó được sử dụng cho mục đích tốt đẹp và không gây nguy hại cho con người.

Chỉ 4 tháng sau, vào tháng 11, 28 chính phủ đã ký kết Tuyên bố Bletchley – “tuyên bố quốc tế đầu tiên giải quyết vấn đề công nghệ đang nổi lên nhanh chóng”. Tuyên bố này thừa nhận tiềm năng to lớn của AI, nhưng đồng thời cũng cảnh báo về nguy cơ “thảm khốc đối với nhân loại” nếu AI không được kiểm soát hợp lý.

Chatbot của OpenAI mang đến những góc nhìn độc đáo, “cung cấp thông tin và ví dụ dựa trên những mô tả mà nó đã đọc” thay vì chỉ dừng lại ở phân tích mang tính thẩm mỹ.

Đây là một bước tiến đầy hứa hẹn, mở ra tiềm năng ứng dụng công nghệ vào giai đoạn phát triển ban đầu của ngành kiến trúc. Cuộc phỏng vấn này là lời kêu gọi mạnh mẽ cho cộng đồng kiến trúc trong việc tiếp cận và khai thác sức mạnh của công nghệ. Bằng cách kết hợp trí tuệ sáng tạo của con người với khả năng xử lý dữ liệu và học máy của AI, chúng ta có thể kiến tạo một tương lai đầy hứa hẹn cho ngành kiến trúc.

Lời thì thầm của kiến trúc và giải mã những sai lệch bí ẩn

AI và sự bất bình đẳng trong sáng tạo

AI và sự bất bình đẳng trong sáng tạo

Vào năm 2016, ELEMENTAL của Alejandro Aravena công bố bản thiết kế mã nguồn mở cho bốn dự án nhà ở xã hội. Mục tiêu ban đầu là chia sẻ kiến thức với kiến trúc sư và cộng đồng toàn cầu. Tuy nhiên, rào cản kỹ thuật đã cản trở phần lớn công chúng tiếp cận và áp dụng bản vẽ bởi chỉ những người có chuyên môn cao mới có thể hiểu và triển khai chúng. Tương tự, ChatGPT và các công nghệ AI khác sẽ không thay thế con người, mà thay vào đó, trao quyền cho những người biết cách sử dụng và sở hữu chúng. Nhóm người này sẽ được hưởng lợi thế không cân xứng so với phần còn lại.

Sự bùng nổ của các công nghệ sáng tạo hình ảnh do AI tạo ra đã tác động mạnh mẽ đến ngành thiết kế. Một mặt, nó khiến nhiều chuyên gia thiết kế truyền thống như họa sĩ minh họa, nhà thiết kế và công ty cung cấp ảnh gặp khó khăn. Mặt khác, nó cũng tạo ra một chuyên môn mới đầy tiềm năng: người nhắc nhở (prompter). Người nhắc nhở là những người có kỹ năng tạo ra các lời nhắc (prompt) hiệu quả để AI tạo ra hình ảnh mong muốn. Ví dụ điển hình là tính năng chuyển văn bản thành hình ảnh. Trên Reddit, bạn có thể thấy vô số tác phẩm nghệ thuật ấn tượng được tạo ra từ tính năng này. Tuy nhiên, ít ai biết rằng đằng sau mỗi tác phẩm là một lời nhắc – là giá trị của người sáng tạo.

Dữ liệu huấn luyện cho Midjourney và ChatGPT được thu thập từ hàng triệu trang web, dẫn đến việc cả hai chương trình và quá trình đào tạo chatbot đều phản ánh trạng thái hiện tại của dữ liệu internet. Theo Statista, 63,7% trang web trên internet sử dụng tiếng Anh, điều này lý giải cho việc ChatGPT “nghiêng về quan điểm phương Tây và hoạt động tốt nhất bằng tiếng Anh” như OpenAI đã thừa nhận.

Ví dụ, khi yêu cầu tạo hình ảnh dựa trên gợi ý “[kiểu chữ] được thiết kế bởi [kiến trúc sư]”, kết quả sẽ chính xác hơn về mặt thẩm mỹ nếu kiến trúc sư được đề cập đến từ các nước phát triển. Lý do là vì dữ liệu mô hình thu thập được về các kiến trúc sư này nhiều hơn, cho phép tạo ra kết quả tốt hơn so với khi yêu cầu mô hình bắt chước phong cách của các kiến trúc sư từ Mexico, Nam Phi hoặc Ấn Độ.

Dự đoán tương lai với kiến trúc

AI và Kiến trúc là mối quan hệ hợp tác hay thay thế?

AI và Kiến trúc là mối quan hệ hợp tác hay thay thế?

Được đào tạo bởi con người, AI sở hữu khả năng xử lý lượng dữ liệu khổng lồ, vượt xa tầm hiểu biết của chúng ta. Nhờ vậy, AI có thể xác định các mẫu phức tạp và đưa ra quyết định dựa trên xác suất thống kê, mang đến độ chính xác cao. Ngành kiến trúc, vốn dựa trên quy trình dự đoán để tối ưu hóa chi phí, vật lực, nhân lực và đẩy nhanh tiến độ thi công, hoàn toàn phù hợp với ứng dụng AI. Nhờ đó, các hoạt động sản xuất kiến trúc, đặc biệt là trong các dự án bất động sản, có thể tự động hóa gần như hoàn toàn. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn nâng cao khả năng mở rộng nhanh chóng cho hoạt động thương mại của các công ty.

Trí tuệ nhân tạo (AI) sở hữu khả năng tối ưu hóa quy trình mới bằng cách phát hiện những nhân tố ẩn mà con người chưa nhận ra. Tuy nhiên, trong quá trình sáng tạo kiến trúc, không phải mọi quyết định liên quan đến tiến độ đều có thể dự đoán chính xác hoặc mang lại hiệu quả tối ưu. Yếu tố thẩm mỹ, xu hướng thị trường, chiến dịch tiếp thị, dư luận chung và lợi ích của các bên liên quan (bao gồm khách hàng, nhà phát triển, kiến trúc sư và nhà quản lý) đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng dự án. Do đó, AI chỉ có thể hỗ trợ tối ưu hóa và tuân theo quyết định cuối cùng do con người đưa ra.

Khi đó, câu hỏi phải được đặt ra: Liệu công nghệ AI có thay thế được kiến ​​trúc một cách tốt không?

Bất bình đẳng kiến trúc: Tương lai của những công trình AI, thủ công và giấy bút

Bất bình đẳng kiến trúc: Tương lai của những công trình AI, thủ công và giấy bút

Singapore và Dublin đã tiên phong áp dụng mô hình kiến trúc kỹ thuật số, sử dụng trí tuệ nhân tạo để dự đoán xu hướng tương lai. Tuy nhiên, nhiều quốc gia trên thế giới vẫn đang loay hoay giải quyết nhu cầu cơ bản như nước sạch và điện năng cho người dân.

Kiến trúc là tấm gương phản chiếu xã hội. Bất bình đẳng xã hội ngày càng gia tăng sẽ hiện hữu rõ nét trong kiến trúc tương lai: một số công trình được thiết kế hoàn toàn bằng trí tuệ nhân tạo, một số khác được tạo ra thủ công bởi kiến trúc sư và phần lớn vẫn được thực hiện thủ công với giấy bút. Thậm chí, cả ba hình thức này có thể cùng tồn tại trong một thành phố.

Nhà văn Benjamin Labatut đã đưa ra những nhận định đầy suy ngẫm về trí tuệ nhân tạo (AI) trong một câu nói đầy ẩn ý:

“Nếu trí tuệ nhân tạo có thể suy nghĩ thì nó sẽ có điểm mù; nếu nó có khả năng sáng tạo, nó sẽ có những giới hạn, bởi vì những giới hạn mang lại kết quả; nếu nó có khả năng bắt chước khả năng suy luận của chúng ta, nó có thể cần (hoặc phát triển) tài năng điên rồ của chúng ta. Và nếu nó thiếu hiểu biết, nếu nó không quan tâm đến vẻ đẹp và sự kinh dị mà nó có thể tạo ra thì sẽ thật ngu ngốc khi đặt mình vào tay nó”.

Tương lai của kiến ​​trúc không chỉ nằm ở những đổi mới công nghệ, mà còn phụ thuộc vào ý định của con người. Xã hội dân sự, chính trị gia và các bên liên quan đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai này, đặc biệt khi trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta.

Kiến trúc sẽ là kết quả của các quyết định tập thể, nơi những tiến bộ của AI hòa quyện với khát vọng và giá trị của xã hội. Chính sự tương tác này sẽ tạo ra những công trình kiến trúc mang tính cộng hưởng và ý nghĩa.

Trí tuệ nhân tạo và kiến trúc là sự hợp tác sáng tạo cho một tương lai ý nghĩa

Trí tuệ nhân tạo và kiến trúc là sự hợp tác sáng tạo cho một tương lai ý nghĩa

Nguồn: Archdaily